Podlasie to najmniej zurbanizowana część Polski. Odwiedzając ten teren można podziwiać wiele skarbów natury, ale nie brakuje też zabytków historycznych, podkreślających wielokulturowość tych ziem. Zapraszamy do krainy żubrów!

Charakterystyka geograficzno-polityczna

Obecne województwo podlaskie położone jest w północno-wschodniej części Polski - od wschodu graniczy z Białorusią, od północnego-wschodu z Litwą, a po stronie polskiej z województwami: warmińsko-mazurskim, mazowieckim i lubelskim. Stolicą województwa jest Białystok. Powierzchnia regionu wynosi 20 187 km² (w skład wchodzi 14 powiatów, 3 miasta na prawach powiatu, 188 gmin oraz 40 miast). Największe ośrodki miejskie pod względem powierzchni to Białystok, Augustów i Suwałki.  

Liczba ludności wynosi 1 1148720. Krajobraz naturalny tworzą głównie parki narodowe (Biebrzański, Wigierski, Białowieski, Narwiański) i krajobrazowe (Puszczy Knyszyńskiej, Łomżyński, Suwalski) raz rzeki (Bug, Biebrza, Narew, Czarna Hańcza) i jeziora (sieć 280 jezior, m.in. najgłębsza w Polsce Hańcza).

Według danych z lipca 2021 r. w województwie podlaskim funkcjonowało 259 turystycznych obiektów noclegowych, które miały do dyspozycji 14,1 tys. miejsc. W 2021 r. z tych obiektów skorzystało 440,3 tys. turystów, którym udzielono 1022,9 tys. noclegów. 47,1 tys. osób było turystami zagranicznymi, co stanowi 10,7% wszystkich odwiedzających (najwięcej było ich z Litwy, Łotwy i Niemiec).

Wpływy historyczne

Historycznie Podlasie to kraina Polski leżąca na Nizinie Podlaskiej, obejmująca centralną i południową część województwa podlaskiego, północny wschód i północ województwa lubelskiego i wschodni fragment województwa mazowieckiego. Pierwsze grody na tych terenach pojawiły się w IX i X wieku. Tereny wchodziły w ziemie państwa pierwszych Piastów. Na przestrzeni wieków ścierały się tam wpływy polskie, ruskie, jaćwieskie, krzyżackie oraz litewskie. Za symboliczne narodziny województwa podlaskiego przyjmuje się rok 1513. Od 1569 roku tereny zostały włączone do Korony Polskiej. Po trzecim rozbiorze Polski, większość ziem włączona została do zaboru pruskiego. Po odzyskaniu niepodległości ziemie znalazły się na terenach II Rzeczpospolitej. Po II wojnie światowej wschodnia część Podlasia z Brześciem i Kobryniem została dołączona do ZSRR.

Symbole regionu

Symbolem regionu jest widniejący w oficjalnym logo województwa żubr. Na czerwonej, dwudzielnej tarczy herbu zobaczyć można natomiast białego orła z koroną, a w polu dolnym rycerza na białym koniu – tzw. Pogoń litewską. Jest to symbol tego, że ziemie należały niegdyś do Korony i Litwy.

Największe atrakcje regionu

• Puszcza Białowieska - kompleks leśny z największą na świecie populacją wolnożyjących żubrów; na jej terenie znajduje się Białowieski Park Narodowy; w 1979 roku wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
• Biebrzański Park Narodowy – największy w Polsce park narodowy, jego symbolem jest batalion (ptak bagienny występujący jedynie w tym regionie); jest schronieniem dla niemal 290 tys. gatunków ptaków.
• Wigierski Park Narodowy – cechuje go różnorodność systemów wodnych, leśnych i torfowiskowych; na jego terenie znajduje się jezioro Wigry; symbolem parku jest bóbr, który jest jednym z gatunków tam chronionych.
• Narwiański Park Narodowy – przeważa w nim roślinność bagienna, jest siedliskiem wielu zagrożonych gatunków ptaków; symbolem parku jest ptak błotniak stawowy.
• Suwalski Park Krajobrazowy – najstarszy park krajobrazowy w Polsce, na jego terenie znajduje się najgłębsze w kraju jezioro - Hańcza.
• Święta Góra Grabarka – najważniejsze miejsce kultu prawosławnego w Polsce; znajdują się tam monaster i trzy cerkwie oraz słynny las krzyży, stawianych przez lata przez przybywających tam pielgrzymów.
• Meczet w Kruszynianach – najstarszy zachowany w Polsce meczet tatarski; wieś do tej pory jest miejscem, gdzie obok siebie w zgodzie mieszkają muzułmanie, katolicy i wyznawcy prawosławia.
• Tykocin – w miasteczku można zwiedzić Wielką Synagogę z XVII wieku (obecnie Muzeum Kultury Żydowskiej) oraz ruiny zamku z XV wieku; co ciekawe, to tutaj król August II ustanowił Order Orła Białego, najstarszy i najważniejszy order polski (1705 r.).
• Supraśl – klejnot w koronie Podlasia – miasteczko w Puszczy Knyszyńskiej z Monasterem Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy (męski klasztor prawosławny) oraz z Muzeum Ikon w Pałacu Opatów.
• Pałac Branickich w Białystoku – powstały z XVII wieku, a rozbudowany w XVIII jeden z najlepiej zachowanych pałaców magnackich epoki saskiej, otoczony Parkiem Branickich.
• Kanał Augustowski – kanał wodny łączący dopływy Wisły z Bałtykiem poprzez dopływy Niemna; wpisany na listę polskich pomników historii w 2007 roku.
• Podlaski Szlak Bociani – idealny dla miłośników kolarstwa podlaski odcinek Wschodniego Szlaku Rowerowego Green Velo i Białowieskiego Szlaku Transgranicznego.
• kładka Śliwno-Waniewo - kładka nad rzeką Narew i jej rozlewiskami wraz z przeprawą przez rzekę pływającą platformą, napędzaną siłą mięśni turystów; znajduje między miejscowościami Waniewo i Śliwno, na terenie Narwiańskiego Parku Narodowego.
• Podlaski Szlak Kulinarny - na szlaku znajdują się producenci żywności, restauracje i miejsca noclegowe, oferujące tradycyjną kuchnię regionalną nawiązującą do polskiej, litewskiej, białoruskiej czy tatarskiej (ser koryciński, zupa opieńkowa i soljanka, kartacze, babka ziemniaczana, sękacz).
• Park Miniatur Zabytków Podlasia w Hajnówce – park z miniaturami najpopularniejszych budowli z regionu podlaskiego, zobaczyć można w nim m. in. meczet z Kruszynian czy drewniane domy bogatą ornamentyką ze szlaku o nazwie Kraina Otwartych Okiennic.

Ciekawostka turystyczna

Na trasie Hajnówka-Białowieża, na terenie Białowieskiego Parku Narodowego, znaleźć można Miejsce Mocy. Jest to kamienny krąg otoczony drzewami, będący prawdopodobnie dawnym miejscem kultu ludów słowiańskich. Według radiestetów obszar ten charakteryzuje się wysokim i pozytywnym promieniowaniem.

 Opracowała: Joanna Adamczyk

fot Lucyna Rotter