Można powiedzieć, że województwo łódzkie leży w sercu Polski, dokładnie w centrum kraju, a jego stolica - rzut beretem od Warszawy (130 km). Terytorialnie Łódzkie graniczy z 6 województwami (kujawsko - pomorskim na północy, mazowieckim na północy i wschodzie, opolskim na południowym zachodzie, śląskim na południu, świętokrzyskim na południowym wschodzie i wielkopolskim na zachodzie). W północnej części województwa rozciągają się prawie płaskie równiny, natomiast w południowej wyrastają pagórki. Przeważa nizinne ukształtowanie terenu, a najwyższe punkty to wierzchołki: naturalny Fajnej Ryby – 347 m n.p.m. i sztucznie utworzony szczyt Góry Kamieńskiej – 406 m n.p.m.

Co ciekawe, województwo łódzkie odnotowuje najmniejszą powierzchnię lasów spośród wszystkich województw – 21,2%. Około 100 ha lasów znajduje się w obrębie parku narodowego (Ośrodek Hodowli Żubrów w Smardzewicach będący częścią Kampinoskiego PN). Jednocześnie ochroną krajobrazu objęte jest prawie 9% powierzchni województwa (ok. 1800 km²). Znajduje się tu 89 rezerwatów i 7 parków krajobrazowych.

Obszar województwa obejmuje powierzchnię 18219 km², zamieszkany jest przez około 2,5 mln osób. Siedzibą władz województwa jest miasto Łódź. W obrębie województwa znajdują się 52 miasta, w tym 3 miasta na prawach powiatu.

Główny Urząd Statystyczny podaje, że na koniec lipca 2021r. baza noclegowa regionu wynosiła 271 obiektów (89 % obiektów całorocznych), w tym 21 781 miejsc noclegowych. W ciągu roku skorzystało z kawterunku 752 494 osoby, w tym 63 596 turystów zagranicznych. W tym czasie udzielono łącznie 1 594 579 noclegów, przy czy 251 506 gościom z zagranicy. W puli obiektów turystycznych województwa łodzkiego jest 38% hoteli, z czego ponad połowa to obiekty trzygwiazdkowe. Z uwagi na pomoc udzielaną uchodźcom z Ukrainy, to ta grupa narodowa stanowiła największą liczbę odwiedzających. Tuż za nimi uplasowali się Niemcy.

Wpływy historyczne

Polska od zawsze stanowiła granicę styku dwóch kultur europejskich: zachodniej i wschodniej. I właśnie w Łódzkim stworzyły one przedziwną mozaikę. Żeby zrozumieć Europę i jej wielokulturowość, wystarczy odwiedzić Łódź, a po niej Sieradz, Łęczycę, Łowicz, Piotrków Trybunalski, Spałę, Sulejów, Skierniewice, Kutno, Rawę Mazowiecką i kilka innych historycznych miejscowości. Można powiedzieć, że województwo łódzkie to Europa w pigułce.

Łódzkie jest doskonałą bazą turystyczną dla osób lubiących poznawać kulturę i historię regionu. Nie brakuje tu tradycji folklorystycznych i miejsc bogatych w historię. Przede wszystkim Łódź to aglomeracja, która pod koniec XIX w. przeszła burzliwy rozwój, a do dziś można zobaczyć i odczuć tu wpływ czterech kultur: polskiej, niemieckiej, żydowskiej i rosyjskiej. Kształtowanie się Łodzi, jej fabrykanckiego oblicza doskonale oddaje w swej powieści "Ziemia obiecana" Władysław Reymont (laureat literackiej nagrody Nobla).

Symbole regionu

Na mocy przywileju Władysława Jagiełły, wydanego w Przedborzu 29 lipca 1423 roku, Łódź dostąpiła godności miasta a w 1433 roku, na mocy potwierdzającego dokumentu potwierdzającego przywilej królewski otrzymała prawo używania własnej pieczęci miejskiej - „sigillum oppidi" - z przysługującym jej godłem. Był to prosty wizerunek łódki z mało widocnym wiosłem. Przez wieki poddawany różnym przeobrażeniom, ostatecznie "Herb Miasta stanowi wizerunek złotej łodzi z takimże wiosłem w polu czerwonym". Łódka z wiosłem stałą sie więc najbardziej rozpoznawalnym symbolem Łodzi.

Największe atrakcje regionu

Łódź

Początek imperium przemysłowego w Łodzi dała manufaktura Izraela Kalmanowicza Poznańskiego założona przez jego ojca, Kalmana, w 1862 r. Na jej obrzeżach wyrósł okazały Pałac - największa rezydencja fabrykancka w Europie, dziś siedziba Muzeum Historii Miasta Łodzi. Współcześnie na terenie dawnych zakładów bawełnianych rodziny Poznańskich znajduje się największe w Europie centrum handlowo-rozrywkowe MANUFAKTURA.

Na południowy wschód od centrum Łodzi rozciąga się rozległa dzielnica fabryczno-mieszkalna, stworzona od początku przez rodziny Geyerów, Grohmanów i Scheiblerów, których zamysłem było zapewnienie swoim pracownikom wszelkich warunków do bytowania.

Kręgosłupem miasta jest ulica Piotrkowska, niegdyś trakt handlowy prowadzący do Piotrkowa Trybunalskiego będącego w XIX wieku żródłem rozwoju Łodzi. Wzdłuż ulicy Piotrkowskiej zobaczymy zachowane do dziś okazałe kamienice wiele mówiące o historii miasta (m.in. budynek Hotelu „Grand”, dawny pałac Heinzla a obecnie siedziba Urzędu Miasta Łodzi). Spacerując Piotrkowską spotykamy postacie związane z miastem – Tuwima, Rubinsteina i łódzkich fabrykantów oraz bohaterów bajek dla dzieci. Te pomniki również nawiązują do bogactwa kulturowego miasta. Łódź nazywana jest także stolicą polskiej secesji. Willa Kindermanna, wzniesiona w 1903 r., uważana jest za najpiękniejszy przykład budowli secesyjnej w Polsce.

Jednym z najbardziej znanych obiektów, związanych z obecnością Rosjan na terenie miasta, jest prawosławna cerkiew katedralna pw. Aleksandra Newskiego. O obecności Żydów świadczy utworzona w 1892 r. nekropolia (dzisiaj największa zachowana w Europie), na terenie której pochowanych jest ok. 230 tysięcy osób. Zachowały się tu liczne groby i mauzolea (m.in. Poznańskiego). Wart odwiedzenia jest również Stary Cmentarz zwany „Łódzkimi Powązkami”, gdzie odnaleźć można wspaniałe mauzolea, grobowce i nagrobki tych, którzy tworzyli wielkość Łodzi przemysłowej.

Łódź to również miasto galerii, festiwali (m.in. Festiwal Komiksu, Camerimage, Festiwal Dialogu Czterech Kultur), kultury (Filharmonia, 11 teatrów, 15 muzeów) i rozrywki (puby, browary i restauracje) i zieleni (Las Łagiewnicki – największy kompleks leśny w Europie w granicach miasta). Najszerszą publiczność od kilku lat przyciąga Light Move Festival. Wyjątkowy Festiwal Światła, instalacje, pokazy i mappingi zmieniają centrum Łodzi podczas jednego weekendu w miejsce magiczne. Spotkania Baletowe, Festiwal Łódź 4 Kultur, Festiwal Designu, Festiwal Filmowy Cinergia są przykładami imprez, które bardzo mocno związane są z miastem i jego kulturą.

Równie znane są filmowe tradycje Łodzi, w której Państwową Wyższą Szkołę Teatralną i Filmową kończyło wielu słynnych aktorów i reżyserów, m.in. Andrzej Wajda czy Jerzy Skolimowski. Ale nie tylko Łódź jest ośrodkiem kultury. W wielu miastach województwa można uczestniczyć w znakomitych spektaklach i imprezach. Filharmonia Łódzka co roku organizuje koncerty „Kolory Polski”. Muzycy odwiedzają nawet niewielkie miejscowości, by grać Chopina, Bacha, Mozarta czy Beethovena. Te występy przyciągają wielu turystów i koneserów z kraju i zagranicy.

Zgierz

Jedno z najstarszych miast regionu, które prawa miejskie otrzymało przed 1318 r. Rozwój miasta rozpoczął się już w XIX wieku i związany był z włókiennictwem. Warte zobaczenia są m.in. zespół urbanistyczny Nowego Miasta z zespołem domów tkackich, kościół p.w. św. Katarzyny wzniesiony w początkach XX w., budynek Miejskiego Zakładu Kąpielowego z 1927 r., z drugim na ziemiach polskich krytym basenem oraz Muzeum Miasta Zgierza, gdzie obejrzeć można wnętrza mieszczańskie z przełomu XIX i XX wieku.

Pabianice

Tu godne polecenia są: renesansowy dwór obronny Kapituły Krakowskiej zbudowany w latach 1565 - 1572, a od 1833 r. pełniący funkcję ratusza (obecnie Muzeum Miasta Pabianic), kościół p.w. świętego Mateusza - renesansowa świątynia wzniesiona w latach 1572 – 1577 - jedna z najciekawszych renesansowych budowli sakralnych w województwie, oraz cmentarze ewangelicki i żydowski.

Aleksandrów Łódzki

Miasto może pochwalić się najciekawszymi przykładami architektury klasycystycznej: ratusz miejski, kościół pw. świetych Archaniołów Rafała i Michała oraz jatki miejskie. Warto zobaczyć też drewniane domy tkackie - charakterystyczne dla XIX - wiecznych osad przemysłowych i zespół fabryczno - mieszkalny Stillera.

Konstantynów Łódzki

Miasto powstało w 1830 r. jako osada sukiennicza. Do najciekawszych zabytków należą: neogotycki kościół p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny (1826 – 1832) oraz parterowe domy tkackie z początków XIX wieku.

Uniejów uzdrowisko

Z pozoru nieudane poszukiwania ropy naftowej stały się przyczynkiem do odkrycia podziemnych wód termalnych w Uniejowie, Dzięki nim całe miasto ogrzewwany jest w ekologiczny sposób (dzięki geotermii), powstał park wodny i całość otrzymała status uzdrowiska. Park wodny Termy Uniejów to całoroczny obiekt rekreacyjny, gdzie łączna powierzchnia lustra wody to aż 1500 m2. Dodatkowymi atrakcjami dla odwiedzających Uniejów są średniowieczny zamek arcybiskupów gnieźnieńskich oraz Zagroda Młynarska, gdzie można m.in. spędzić noc w oryginalnym wiatraku.

Łowicki folklor

Warte odkrycia są kodry, gwiozdy i tasiemki. Na terenie dawnego Księstwa Łowickiego, do dziś żywe są lokalne tradycje związane ze sztuką, ubiorem i zwyczajami. Można się o tym przekonać, np. w czasie święta Bożego Ciała, kiedy w uroczystej procesji uczestniczą mieszkańcy Łowicza w tradycyjnych strojach, a przez cały rok czynne jest łowickie muzeum z bogatą ekspozycją poświęconą lokalnej sztuce (również miniskansen z dwoma zagrodami). Ciekawy również jest położony w pobliżu skansen w Maurzycach (znajduje się w nim ponad 40 zabytkowych obiektów), a także wyjątkowe Muzeum Ludowe Rodziny Brzozowskich w Sromowie. To ostatnie słynie z kolekcji ruchomych rzeźb, ale można w nim poznać pełen przekrój łowickiej kultury.

Bełchatów. Wystawa Giganty mocy, Kopalnia i Góra Kamieńska

Gdzie znajduje się największa dziura w Polsce? W okolicach Bełchatowa. To olbrzymia kopalnia węgla brunatnego – odkrywka tzw. pola Bełchatów o długości 10 km, szerokości 3 km, a głębokości dochodzącej do 350 metrów. Eksploatacja kopalni została zakończona, docelowo ma tu powstać największe sztuczne jezioro w Polsce. Samą odkrywkę najlepiej oglądać z tarasu widokowego w miejscowości Kleszczów. W Bełchatowie warto zobaczyć ekspozycję PGE Giganty Mocy, by w interaktywny sposób sprawdzić, jak przebiega proces tworzenia się i spalania węgla brunatnego, oraz produkcji prądu elektrycznego. Narciarzom i rowerzystom spodoba się Góra Kamieńska. Na sztucznym stoku, powstałym na odkrytych terenach po Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów, można spróbować swych sił w sportach zimowych, a latem – w turystyce rowerowej.

Ciekawostka turystyczna

Ciekawostką wśród ofert turystycznych jest Łódzki Szlak Konny. Ponad 2000 km tras, 200 ośrodków jeździeckich, ponad 1000 atrakcji turystycznych, a do tego specjalne miejsca postojowe i punkty informacyjne wyposażone w lokalizatory GPS. Regionalne drogi i bezdroża aż proszą się o konną eksplorację, w obrębie której każdy znajdzie coś dla siebie – począwszy od amatorskiej jazdy konnej, przez powożenie zaprzęgami aż po hipoterapię i inscenizację wydarzeń historycznych.

Opracowała: Aneta Kozak

fot Włodzimierz Płaneta