Zwyczaj „chodzenia z szopką” w Krakowie rozpoczął się w XIX wieku. Wykształciły się wtedy charakterystyczne cechy tych dzieł tworzonych przez okolicznych szopkarzy. Po pierwsze, było to nawiązanie do architektury krakowskich budynków, szczególnie kościołów. Ponadto, prócz klasycznych przedstawień (Święta Rodzina, Trzech Króli, anioły, pasterze, zwierzęta, Śmierć, Diabeł), znajdują się w nich postaci związane z kolędowaniem (Turoń, dziad, figurki w strojach, Cygan, Żyd), regionalne (Krakowiacy, Górale), bohaterowie legend (Pan Twardowski, Lajkonik, smok wawelski) czy postaci historyczne (Jan Długosz, Jan Matejko, Tadeusz Kościuszko). Najpopularniejszym twórcą był Michał Ezenkier z Krowodrzy, tworzący aż do I wojny światowej.

Pierwszy Konkurs Szopek Krakowskich odbył się w 1937 roku. Inicjatywa była kontynuowana po II wojnie światowej, a organizatorem zostało Muzeum Krakowa i pozostaje nim aż do dzisiaj. Działalność ta ma na celu utrzymywanie tej wyjątkowej tradycji, która zyskała popularność również za granicą. Od 2014 roku szopkarstwo krakowskie znajduje się na Krajowej Liście Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. W listopadzie 2018 roku tradycja ta została wpisana również na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO, stając się pierwszym polskim reprezentantem w tym zestawieniu.

W każdym roku w pierwszy czwartek grudnia twórcy przynoszą szopki pod pomnik Adama Mickiewicza, gdzie można je podziwiać od godziny 10 do 12. Następnie biorą udział w korowodzie wokół rynku, po którym szopki trafiają do Pałacu Krzysztofory, gdzie podlegają ocenie jury. W tym roku uroczystość ta odbyła się 1 grudnia, rozpoczynając 80 z kolei, jubileuszowy Konkurs Szopek Krakowskich.

Wyniki ogłoszone zostały w Sali Miedzianej w Pałacu Krzysztofory już trzy dni później, 4 grudnia. Szopki oceniano  w pięciu kategoriach: kategorii seniorów, kategorii młodzieżowej, kategorii rodzinnej, kategorii dziecięcej i kategorii szkolnej. Pełną listę nagrodzonych można znaleźć pod adresem:

https://www.krakow.pl/aktualnosci/265377,26,komunikat,przed_nami_80__konkurs_szopek_krakowskich_.html

Szopki zostały udostępnione publiczności od 5 grudnia 2022 roku i znajdować się będą w Pałacu Krzysztofory do 27 lutego 2023 roku.

Obchody jubileuszowej edycji konkursu wzbogacają wydarzenia towarzyszące. Jednym z nich była zorganizowana 3 grudnia gra miejska o nazwie „Na tropie szopek krakowskich”. Uczestnicy podzieleni zostali w grupy, a głównym cel zmagań stanowiło pogłębienie wiedzy na temat szopek  ̶  ich twórców, motywów i architektury, a jednym z zadań było tworzenie elementów szopek. Ponadto w przestrzeni miejskiej Krakowa, z inicjatywy Muzeum Krakowa i Krakowskiego Biura Festiwalowego, w szklanych gablotach zostało umieszczone 40 szopek (można je znaleźć w parkach, na placach, w witrynach sklepów, hoteli, restauracji czy w galeriach handlowych). Dla zainteresowanych dnia 6 stycznia 2023 roku o godzinie 14:00 odbędzie się „Spacer wokół szopki” szklakiem owych eksponatów. W rolę przewodnika wcieli się dyrektor Muzeum Krakowa, Michał Niezabitowski. Szopki będą umieszczone w przestrzeni miejskiej do 5 lutego 2023 roku. Na stronie internetowej wokolszopki.pl dostępny jest w wersji online specjalny spacerownik, w którym znaleźć można informacje dotyczące całej trasy.

 Autor: Joanna Adamczyk

fot Włodzimierz Płaneta